Wat betekent cultuur voor jou?
Wat betekent cultuur voor jou?
Gloria Keukens-Khan - Trainer & Coach Cultuur, Communicatie & Diversiteit (NL/ENG)
Gloria laat je in dit artikel aan de hand van 3 uitspraken nadenken over wat cultuur (verschil) voor jou betekent. Ze laat je inzien dat je je interculturele vaardigheden ontwikkelt als je steeds rekening houdt met 3 aspecten: de menselijke aard, de culturele factor en iemands unieke persoonlijkheid.
Misschien werk jij in een internationale omgeving of in een multicultureel team. Of zijn jouw klanten van diverse culturele achtergronden.
In welke uitspraak herken jij jezelf het meest als het gaat om samenwerken met mensen met een andere culturele achtergrond?
A) “Cultuur, daar denk ik niet over na. We zijn toch allemaal mensen? Ik zie iedereen als gelijke”
B) “Ik vind het toch lastig als iemand een andere cultuur heeft, dan doen ze dingen toch anders”
C) “Ik hoef niks te weten, je moet mensen gewoon leren kennen, iedereen is uniek”
Het leuke maar ook het ingewikkelde aan interculturele communicatie is dat alle drie de beweringen juist zijn- en dat je bij effectieve interculturele communicatie deze alle drie in acht neemt.
Tegelijkertijd! Koos jij nadrukkelijk 1 van de 3 beweringen? In Interculturele communicatie trainingen word je je bewust van de andere beweringen zodat je een sterkere relatie kan opbouwen, en goed kunt samenwerken.
Veel mensen zeggen dat ze geen kleur of cultuur zien en iedereen hetzelfde behandelen."
A: Dat is een mooi streven. Natuurlijk zijn we allemaal mensen. En ze hebben deels gelijk. Wat mensen van over de hele wereld gelijk maakt, ongeacht uit Nepal of Nederland of Japan is dat we de menselijke aard gemeen hebben. Mensen hebben -waar ook ter wereld- menselijke behoeften en emoties. Iedereen zoekt veiligheid, geborgenheid, respect, verbondenheid, warmte en persoonlijke ontwikkeling. We voelen allemaal universele emoties zoals eenzaamheid, blijheid, jaloezie of verdriet. Dit maakt ons mens en dat hebben we gemeen met elk ander mens. Bewust zijn van dit aspect maakt dat je je verbonden kan voelen met elk mens - waar dan ook.
Mensen met een andere cultuur doen dingen toch anders”.
B: Deze stelling is zeker deels waar. Het verwijst naar het culturele aspect, de invloed van onze omgeving en de socialisatie die we hebben ondergaan als kind en jong volwassene. Door onze omgeving en socialisatie wordt betekenis gegeven (goed/slecht, normaal/abnormaal) aan dat wat we zien en meemaken. Een groep mensen die samenwoont en leeft (een gezin, een dorp, een gemeenschap) zal elkaar beïnvloeden in de regels die ze hanteren over wat geaccepteerd en belangrijk is. Bijv. Hoe jongens en meisjes met elkaar omgaan, wat ieders rol is, hoe belangrijk familie is, hoe respect geuit wordt of hoe macht en rijkdom wordt verdeeld.
Waarden en rituelen zijn de basis van cultuur."
En dus zijn er per gemeenschap, regio of nationaliteit wel degelijk verschillen in uiterlijkheden, communicatiestijl en omgangsvormen. Deze verschillen willen kennen en leren begrijpen is vaak de reden waarom mensen een interculturele communicatie training willen volgen. Zodat men beter kan samenwerken, diensten kan verlenen of omdat verdiepen in de ander, hen helpt hun eigen grens te bepalen.
In hoeverre ga ik in iets mee en waar leg ik mijn grens?"
Bijvoorbeeld in de zorg: wat als iemand liever een vrouw of man als behandelaar wil? Wat als iemand geen hand wil geven? Of wat als ik moet koken voor islamitische mensen of iemand wil bidden op het werk? Maar ook in een multicultureel team kan de samenwerking verbeteren als men stilstaat bij de verwachtingen die elk teamlid heeft over communicatie stijl en leiderschap. Deze verwachtingen kunnen per land nogal verschillen!
De behoefte om te eten is universeel maar wát we eten is cultureel bepaald en ook hóe we behoren te eten. Ik zal nooit vergeten hoe het eerste restaurant bezoek met mijn Pakistaanse vriend (nu echtgenoot) in ruzie uitliep omdat hij enthousiast de Indiase rijst schotel met zijn handen at.
Eten doe je met bestek” en “Netjes eten is respectvol” waren mijn culturele waarden.
Op beide aspecten faalde mijn toenmalig vriendje. Wat hij deed was in mijn ogen het meest respectloze gebaar wat hij naar mij toe kon maken. Zijn culturele waarden waren “ Van eten mag je genieten en dat doe je met deze rijstschotel het best met de vingers” en “ bij samen eten mag je jezelf zijn, dan hoef je geen indruk te maken”. In zijn ogen was ik degene die respectloos was door hem zo te veroordelen. Gelukkig zijn we het incident te boven gekomen.
En dan de laatste stelling:
Ieder mens is uniek”
C: Vond jij die bewering het meest waar? Ook daarin heb je gelijk. Elk mens is nooit uitsluitend een product van hoe zijn omgeving hem of haar heeft gevormd. Ieder mens heeft een unieke persoonlijkheid, kan eigen beslissingen maken en ondanks beïnvloeding van buitenaf zelfstandig denken.
Ik ken twee broers die op dezelfde wijze zijn opgevoed en totaal andere invullingen aan hun leven hebben gegeven- en wie kent hier zelf ook geen voorbeelden van? Ieder mens is volstrekt uniek.
Daarom blijf ik weg van do’s en don’t lijstjes voor bepaalde groepen bij diversiteit of interculturele communicatie training."
Jij bent tenslotte ook lang niet altijd een typische “Nederlander”? Onze identiteit is niet alleen gerelateerd aan culturele achtergrond maar bestaat uit vele verschillende facetten zoals leeftijdsfase, persoonlijkheid, gender, seksuele geaardheid en levensbeschouwing.
Als je een relatie op wilt bouwen met iemand met een andere culturele achtergrond is het van belang dat je je realiseert dat alle drie de beweringen waar zijn.
Hieruit vloeien drie belangrijke interculturele vaardigheden voort:
1. Hoe verschillend ook, weet dat je je altijd kunt verbinden met de “vreemde” ander op basis van je menselijke aard. Hierop bouw je de relatie op.
2. Verschillen tussen culturen zijn er. Wees je bewust van je eigen referentie kader en van die van een ander. Elke groep kan een ander perspectief op de waarheid hebben.
3. Scheer mensen niet over één kam. Als je nieuwsgierig bent, en ieder mens open tegemoet treedt dan zul je verbaasd zijn wat een nuances je ziet.
Meer lezen? zie ook: Er zit meer diversiteit in teams dan je denkt...
Culturele diversiteit is het thema waar Gloria Keukens-Khan onze opdrachtgevers mee helpt. Haar blended-trainingsprogramma's helpen multiculturele en divers samengestelde teams om zich op het gebied van diversiteit, communicatie en samenwerking duurzaam te ontwikkelen.
Is culturele diversiteit voor jouw organisatie ook een "hot topic"? Wil je meer weten over de mogelijkheden en/of een keer sparren met een expert zoals Gloria? Neem dan gerust contact met ons op. We staan voor je klaar.